مقالۀ حاضر نوشتۀ یوهانی پالاسما در آخرین شمارۀ مجلۀ AD، ویژهنامۀ هویت معمار: فرهنگ و ارتباطات، به تاریخ نوامبر 2019 (آبان 1398) توسط انتشارات جان وایلی اندرسانز منتشر شده است. پالاسما (1936)، معمار فنلاندی از متفکران و نظریهپردازان معاصر معماری است که بهواسطۀ تألیفات و کتابهای متعددش که به فارسی ترجمه شده، در ایران شناخته میشود. او در نوشتههایش به علاقۀ خود به هنرهای بصری و روانشناسی گشتالت در دهۀ 60 میلادی اشاره میکند و اینکه چگونه پس از مدتی زندگی در آفریقا و تأمل در حوزۀ انسانشناسی، اعتمادش را به «عقلانیت غربی، خیراندیشی شکناپذیر تکنولوژی، و عمومیت فرهنگ و تفکر» از دست داده است. او بعدها مطالعاتش را در حوزۀ فلسفه بهخصوص پدیدارشناسی، با تمرکز بر آثار باشلار و مرلوپونتی ادامه میدهد و تفکر مرلوپونتی را سرچشمۀ الهام بیپایان مییابد. او در تألیفاتش همچون چشمان پوست، دست متفکر، خیال مجسم و چند اثر دیگر که به فارسی ترجمه شدهاند، با بهرهگیری از نگاه پدیدارشناسانه در حوزۀ فلسفه و روانشناسی محیطی، به نقد بیناییمحوری فعلی در رشتۀ معماری و تفکیک ذهن و تن میپردازد و بر شیوۀ تجربۀ زیسته، عمیق و چندحسی معماری که میتواند ما را به سویههای وجودی ادراک آگاه کند تأکید دارد. پالاسما در این مقاله مطلب جدیدی نسبت به دیگر تألیفاتش ندارد، ولی میتوان با چکیدهای از نظریات او دربارۀ معماری چندحسی و افراد و پروژههایی که به زعم او در این راه گام برداشتهاند، آشنا شد.
)