an introduction to the relationship between Ilm- Al- Huruf and Islamic architecture

Document Type : Original/Research Article

Authors

1 Ph.d candidate

2 ph.d

Abstract

Abstract:

Numbers have both quantitative and qualitative aspects, and based on an attitude that has been popular in the past, it is their qualitative aspect that makes the Meaningful content in formal geometry. Numbers are not meaningful lonely. Sometimes they have a symbolic role based on the cultural or popular beliefs of the ethnicities or people and sometimes they have a meaning in relation to the words or letters. The second type can be studied in the field of Ilm-Al- Huruf in which, each number has a letter equivalent. The main aim of this research is to explain the latent aspects of numbers in interaction with words (divine attributes and names) in Islamic architecture, and to determine its extent, species and the most common use in order to open a discussion to clarify the symbolic role of numbers in Islamic architecture. An important part of the data of this research is obtained directly from books and papers in this field, and they are recognizable in an epistemological so, interpolation, analysis and description will help interpret the data. according to the main aim and defined questions, this study seeks to provide the necessary context these kind of researches; Therefore, in terms of outcome, it will be in the category of fundamental-theoretical research. The nature of the latent aspects of numbers and its relation to words, especially sacred names in interaction with its various applications in Islamic architecture, is the subject of this study; Therefore, in terms of the implementation process, it will be classified in the category of qualitative research with an interpretive and historical approach that tries to clarify the answers with inferential and allegorical logic. Finally, the status of architecture in interaction with science and especially mathematics has been determined and by exploring the texts, the ratio of mathematicians and architects other than the early Islamic centuries, has been evaluated Insignificant and the relationship between numbers and divine names and attributes in Islamic architecture has become clear. It is approved in the engraving inscriptions and then in the design of some elements of the building and its relation with the Peymon system (dimensional arrangement of spaces) is rejected.

Keywords


 ابنالاکفانی، شمسالدین محمد، (1322ه.ق»،). ارشاد القاصد إلی أسنی المقاصد،» تصحیح محمد سلیم الآمدی،
بیروت: بینا.
- ابنخلدون، عبدالرحمان بن محمد، »،1382مقدمة ابن خلدون،» ترجمة محمد پروین گنابادى ، تهران: نشر علمى و
فرهنگی.
- اخوانالصفا، (1405ه.ق»،) رسائل اخوانالصفا و خلانالوفاء ،« قم: نشر مکتب الاعلام الاسلامی.
- ابن ُرسته ، احمد، « ،1365الأعلاق النفیسه،» ج ،7ترجمه و تعلیق قره چانلو، تهران: امیرکبیر.
- ابوالقاسمی، لطیف، « ،1383هنجار شکلیابی در معماری اسلامی ایران،» در محمد یوسف کیانی، معماری ایران دورۀ
اسلامی، تهران: نشر سمت.
- اردلان، نادر و لاله بختیار، « ،1390حس وحدت،» با مقدمۀ حسین نصر، چاپ دوم، تهران: نشر علم معمار.
- استیرلن، هانرى، « ،1377اصفهان تصویر بهشت،» با مقدمۀ هانرى کربن، ترجمۀ جمشید ارجمند، تهران: نشر فرزان
روز.
- السعید، عصام و عایشه پارمان، « ،1363نقشهای هندسی در هنر اسلامی،» ترجمۀ رجب نیا، چاپ اول، تهران: نشر
سروش.
- بونی، شهابالدین احمد، بیتا (قرن هشتم،) «بحرالوقوف فی علمالحروف» (نسخۀ الکترونیکی از نسخۀ خطی،)
کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره ثبت: .26072
- پورنادری، حسین، « ،1390واکاوی رمز نهفته در سردر مسجد علیقلی آقا،» نامۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر،
شمارۀ ،6صص.171-155
- پیرنیا، محمدکریم، « ،1372آشنایى با معمار ى اسلامى ایران،» تدوین غلامحسین معماریان ، تهران: نشر دانشگاه
علم و صنعت ایران.
- ،... « ،1386سبکشناسی معماری ایرانی،» تدوین غلامحسین معماریان، تهران: نشر سروش دانش.
- جعفرافندی، « ،1389رسالۀ معماریه: متنی از سدۀ یازدهم هجری،» ترجمۀ مهرداد قیومی، تهران: نشر متن.
- خانمحمدی، علیاکبر، « ،1371فتوتنامه بنایان،» صفه، شمارۀ ،5تهران: دانشگاهشهید بهشتی، صص .15-10
- ذاکری، سید محمد حسین و همکاران، « ،1395آزمون دو نظریۀ پیمون و مستطیل طلایی ایرانی در خانههای دورۀ
قاجار شیراز،» در فصلنامۀ پژوهشهای معماری اسلامی دانشگاه علم و صنعت، سال چهارم، شمارۀ دهم، صص
.28-16
- ذاکری، مصطفی، « ،1379تاریخچة ابجد و حساب جمل در فرهنگ اسلامى،» معارف، شمارۀ پنجاهم، صص -17
.48
- زرگر، اکبر و احسان میرهاشمی، « ،1397درآمدی بر شناخت فنون مرمت بناهای تاریخی،» تهران: نشر دانشگاه شهید
بهشتی
 
 سلطانزاده، حسین، « ،1390نمادگرایی در تاج محل،» فصلنامۀ هویت شهر، سال پنجم، شمارۀ نهم، صص .48- 37
- سلطانزاده، حسین، « ،1391نقدی کوتاه بر کتاب سبکشناسی معماری ایرانی،» تهران: نشر چهارتاق.
- سلطانزاده، حسین، « ،1395یادداشتهایی در باب دیدگاه تیتوس بورکهارت دربارۀ هنر اسلامی،» تهران: دفتر
پژوهشهای فرهنگی.
- شرفالدین علی یزدی، « ،1387ظفرنامه»، تصحیح و تحقیق سعید میرمحمدصادق ، عبدالحسین نوایی، ج ،1تهران:
مرکز اسناد مجلس.
- طاهری، جعفر، « ،1388مقدمهای بر دانش ریاضیات معماری در دورۀ اسلامی،» پایاننامۀ دکتری معماری به راهنمایی
هادی ندیمی، تهران: دانشکدۀ معماری دانشگاه شهید بهشتی.
- طاهری، جعفر، ،1390نقش ریاضیدانان در معماری به روایت متون دورۀ اسلامی، در مجلۀ تاریخ علم دانشگاه تهران،
شمارۀ ،10صص 39تا .65
-طاهری، جعفر و هادی ندیمی، « ، ُ 1393بعد پنهان در معماری اسلامی ایران،» نشریۀ صفه، دانشگاه شهید بهشتی، سال
بیستوچهارم، شمارۀ ،65صص، .24-5
- طاهری جعفر و هادی ندیمی، ،1394مناسبات معماری و علوم دقیقه در متون دورۀ اسلامی، در مجلۀ مطالعات
معماری ایران دانشگاه کاشان، شمارۀ ،7صص 127تا .150
- طبری، محمد بن جریر، « ،1375تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک،») در 14جلد، ج ،11ترجمۀ ابوالقاسم پاینده،
تهران: نشر اساطیر.
- طیب، زهیر، ( ،1386تصحیح و تحقیق،) « اسماء الحسنى: تقریر درس اسماء الحسنى مرحوم آیت الله حاج شیخ
حسن اثنى عشرى»، تهران: نشر سفینه.
- عاملی، محمدبنحسین (شیخ بهایی)، « ،1378کشکول،» ج ،1تصحیح محمد صادق نصیری، قم: شرکت طبع و
نشر.
- فارابی، ابونصر، 1389الف»، احصاءالعلوم،» ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
- فارابی، ابونصر، 1389ب، «السیاست المدنیه،» ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
- فراهیدی، خلیل بن احمد،(1409ه.ق،) « کتاب العین» در دو جلد، قم: نشر هجرت.
- قنوجی البخاری، صدیق بن حسن خان،(1978م،) « ابجد العلوم،» تحقیق و تصحیح عبدالجبار زکار، دمشق: وزارت
الثقاله و الارشادالقومی.
- قیومی بیدهندی، مهرداد و روح الله مجتهدزاده، ،1396علم عقود ابنیه: کلیدی برای فهم نسبت علم و معماری در
جهان اسلام، در مجلۀ تاریخ علم دانشگاه تهران، دورۀ ،15شمارۀ ،2صص 207تا .232
- قیومی بیدهندی، مهرداد و روح الله مجتهدزاده، ،1397جایگاه مفهوم معماری در نظام طبقهبندی علوم مسلمانان در
سدههای نخست هجری، با تکیه بر اندیشههای ابونصر فارابی، در مجلۀ مطالعات معماری دانشگاه کاشان، شمارۀ
.48 تا33 ، صص13
- کوستوف، اسپیرو، ( 1381الف،) « معماران سدههای میانه در شرق و غرب ( ،»)1ترجمۀ فرزانه طاهری، فصلنامۀ
خیال، شمارۀ ،3صص .139 -114
-کوستوف، اسپیرو، ( 1381ب) ، «معماران سدههای میانه در شرق و غرب ( ،»)2ترجمۀ فرزانه طاهری، فصلنامۀ
خیال، شمارۀ ،4صص .95 -78
- کیوانى، مهدى، « ،1391پیشهوران و زندگى صنفى آنان در عهد صفوى» ، ترجمة یزدان فرخى، تهران: نشر امیرکبیر.
- گنون، رنه، « ،1374معانی رمز صلیب: تحقیقی در فن معارف تطبیقی»، ترجمۀ بابک عالیخانی، تهران: نشر سروش.
- گنون، رنه، « ،1381علم الحروف،» ترجمۀ فرزانه طاهری، فصلنامۀ خیال، شمارۀ ،4صص 16تا .23
- محقق، مهدی، « ،1376تقسیمبندی علوم از نظر دانشمندان اسلامی،» نامۀ انجمن، مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه
تهران و مؤسسۀ بینالمللی، اندیشه و تمدن اسلامی مالزی، شمارۀ چهارم، صص .48-
29
 میرداماد، محمد باقر، « ،1380جذوات و مواقیت،» حواشی ملاعلی نوری، تصحیح علی اوجبی، تهران: مرکز نشر
میراث مکتوب.
- نجیباغلو، گلرو، « ،1379هندسه و تزئین در معماری اسلامی،» ترجمۀ قیومی، تهران: نشر روزنه.
- ندیمی، هادی، « ،1386آیین جوانمردان و طریقت معماران: سیری در فتوتنامه ِ ها معماران و بنایان و ح َرف وابسته،»
در کلک دوست: ده مقاله در هنر و معماری، اصفهان: نشر سازمان فرهنگی شهرداری.
- نخجوانی، حسین، « ، ّ 1343مواد التواریخ» ، تهران: کتابفروشی ادبیه.
- نصر، سید حسین، « ،1384علم و تمدن در اسلام،» ترجمۀ احمد آرام، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
- نصر، سید حسین،« ،1389دین و نظام طبیعت»، ترجمۀ محمدحسن فغفوری، تهران: نشر حکمت.
ِ - وبر، ماکس، « ،1367مفاهیم اساسی جامعه شناسی،» ترجمۀ احمد صدارتی، تهران: نشر مرکز.
- هیلن براند، رابرت، »،1387معمارى اسلامى: شکل، کارکرد، و معنى،» ترجمة باقر آیت اللهزاده شیرازى، تهران: نشر
روزنه.
- یعقوبی ، احمد بن اسحاق (ابنواضح،) « ، ُ 1356البلدان،» ترجمۀ محمد ابراهیم آیتی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر
کتاب.
� Chorbachi, W. K. 1989, “In the Tower of Babel: Beyond Symmetry in Islamic Design”, in
Computers Math. Applic. Vol. 17, No. 4�6, pp 751�789.
� Guenon, Rene, 1995, “science of letter )Ilm�Al� Huruf( fundamental symbols”, translate. Alvin
Moore, Cambridge, Quinta Essentia, pp: 34�38.
� Saliba, George, 1999, “Artisans and Mathematicians in Medieval Islam”, Journal of the American
Oriental Society, vol. 119, no. 4, pp. 637�645.
� Schimmel, Annemarie, 1993, “The Mystery of Numbers”. Oxford University Press