تأثیر فضای نیمه باز در ارتقاء سلامت ساکنین در فضای مسکونی، نمونۀ موردی: خانۀ پدر و دختر و ویلای مایان

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه معماری واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

امروزه با ورود انقلاب صنعتی به ایران، شهرنشینی و در پی آن آپارتمان‌نشینی و انبوه‌سازی مجتمع‌های مسکونی رشد و توسعه یافته است. در این فرایند، توجه به منافع مادی، باعث حذف برخی از ارزش‌های معمارانه شده و ساخت و ساز در شهرها بدون در نظر گرفتن فضاهای باز و نیمه‌باز گسترش یافته است. فضاهای باز و نیمه‌باز از مهمترین فضاها جهت تأمین نیازهای ساکنین، افزایش آسایش اقلیمی و تأمین خلوت شخصی و جمعی است که بر روحیه و کیفیت زندگی انسان نیز تأثیر مثبت بسزایی دارد. از آنجا که شرایط داخلی خانه تأثیرات جدی بر سلامت ساکنین دارد، لذا هدف این پژوهش، بررسی ابعاد مختلف سلامت، استخراج مدل مفهومی نحوۀ تأثیرگذاری فضای باز و نیمه‌باز در ارتقاء سلامت ساکنین و بررسی مدل مفهومی در نمونه‌های موردی است. روش پژوهش حاضر، کیفی است، که در گام اول از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی به مرور مبانی نظری در حوزۀ سلامت و نحوۀ تأثیر فضای باز و نیمه‌باز در ارتقاء سلامت ساکنین پرداخته شده و مدل مفهومی پژوهش استخراج گشته است. در گام بعد، با استفاده از مطالعات میدانی به تحلیل مدل مفهومی در نمونه‌های موردی (خانۀ پدر و دختر و ویلای مایان) پرداخته شده و نقش فضاهای باز و نیمه‌باز در نمونه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد، فضای باز و نیمه‌باز در هر دو نمونه از طریق مؤلفه‌های اجتماعی (حریم فضایی و خلوت فردی)، مؤلفۀ کالبدی (ارتباط با طبیعت و آسایش اقلیمی) و مؤلفۀ عملکردی (تأمین نیاز ساکنین)، موجب ارتقاء اجزاء سلامت (سلامت جسمی، سلامت روحی و سلامت اجتماعی) شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of semi-open space in promoting the health of residents in residential space, a case studies: Father and daughter's house and Mayan villa.

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Maryam Mojtabavi 1
  • Ava Shirvani moghadam 1
  • Sadaf Sarmadi 2
1 Department of Architecture, Ferdows Institute of Higher Education, Mashhad, Iran.
2 Assistant Professor of Architecture, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Today, with the arrival of the Industrial Revolution in Iran, we have witnessed the development of urbanization, the unprecedented growth of apartment housing and the mass construction of residential complexes. In the process, attention to material interests eliminated some architectural values, and construction expanded in cities without considering open and semi-open spaces. Open and semi-open spaces are the most important spaces to meet the needs of residents and its absence, in addition to increasing energy costs and social isolation of residents, also has a significant negative impact on human spirit and quality of life. Since the internal conditions of the house have serious effects on the health of the residents, the purpose of this research is to investigate the different dimensions of health, extract the conceptual model of how open and semi-open spaces influence the health of the residents, and examine the conceptual model in case examples. The method of the present study is qualitative, which in the first step through library and documentary studies to review the theoretical foundations in the field of health, factors affecting the health of home residents and how the effect of open and semi-open space in promoting residents' health and model The conceptual concept of the research has been extracted. In the next step, using field studies, the conceptual model in case studies (father and daughter house and Mayan villa) has been analyzed and the role of open and semi-open spaces in the samples has been investigated. . The results show that open space and semi-open space in both samples cause the connection of indoor space with outdoor environment, light entering the space, helping indoor air conditioning, providing vision and landscape, creating a suitable space for family members and as a result Improving the health of residents. The results show that about 45% of the infrastructure of the whole house of father and daughter is occupied by semi-open space, also in the entrance part of the yard and in the middle part of the house, there is an open space with an area of ​​approximately 50%. Covers the total area of ​​the site. In Mayan Villa, 25% of the infrastructure is allocated to the semi-open space (including two terraces), which provides the view of the house, and 60% of the site dimensions at the entrance are allocated to the open space (courtyard). Qualitatively, The results show that the open and semi-open space in both examples, through social components (spatial privacy and personal privacy), physical component (connection with nature and climate comfort) and functional component (providing the needs of residents), improves health components (physical health). , mental health and social health).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Residential space
  • outdoor and semi-open space
  • health
  • father and daughter's house
  • Mayan villa
  • برهانی‌فر، سحر؛ مظهری، محمد ابراهیم؛ تقوایی، ویدا؛ وثیق، بهزاد؛ اشرف‌زاده، رضا، (1400)، «بررسی مؤلفه­های تأثیرگذار بر اجتماع­پذیری مجتمع­های مسکونی با رویکرد حفظ خلوت (نمونۀ مورد مطالعه: مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهد)، مطالعات شهری، دورۀ 10، شمارۀ 38، 91-106.
  • جواهریان، مهرداد؛ جمشیدی، مژگان؛ (1393)، نقش فضاهای باز- نیمه‎‌باز خصوصی در ارتقاء کیفیت واحدهای مسکونی، اولین کنفرانس سراسری توسعه محوری مهندس عمران، معماری، برق و مکانک ایران.
  • حاجی قاسمی، کامبیز؛ (1377). گنجنامه: دفتر چهارم (خانه­های اصفهان)، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.
  • خسرویان، افشین؛ (1399). عکاسی از خانة پدر و دختر و ویلای مایان، مشهد.
  • راهب، غزال؛ نظری، محیا؛ (1396)، بررسی عوامل مؤثر بر کارکرد فضای نیمه‌باز خصوصی واحدهای مسکونی شهر تهران، دورۀ 10، شمارۀ 21، 39-48.
  • مداحی، سید مهدی؛ اسفندیانی مقدم، الهه؛ عباسی، لیلا؛ بمانی نائینی، مونا؛ (1397)، قیاس تحلیلی نقش فضاهای نیمه‌باز مسکونی بر شکل‌گیری شیوة زندگی و نظام رفتاری ساکنان در خانه‌های بومی دیروز و مسکن امروز، مورد مطالعاتی: شهر مشهد، آرمان­شهر، دورۀ 11، شمارۀ 25، 149-161.
  • هدایت، اعظم، عشرتی، پرستو؛ کریمی، باقر؛ (1399)، بررسی تأثیر فضای نیمه باز بیرونی بر کیفیت محیط مسکونی (نمونۀ موردی: (مسکن آپارتمانی بندر بوشهر)، معماری و شهرسازی ایران، دورۀ 11، شمارۀ 20، 57-76.
  • Balilanasl, L, Sattarzadeh, D. (2015). Position of intermediary space in Iran's metropolian and architecture elements (Case study: Tabriz city in Qajar era), Enviroment Science and Technology Quarterly, No. 2, pp. 169-181.
  • Boniani, F, Memarzia, K, Habibi, A, Fattahi, K. (2018). Spatial continuity in transition from open space to close space, Two Andishemamari Scientific-Research.
  • Frontczak, MJ, Andersen, RK, Wargocki, P. (2012). Questionnaire survey on factors influencing comfort with indoor environmental quality in Danish housing, Building and Environment, Vol. 50, pp. 56-64.
  • Gifford, R. (2007). Environmental psychology and sustainable development: Expansion, maturation, and challenges. Journal of Social Issues, 63 (1), 199-212.
  • Kennedy, R. (2015). Dense Subtropical, Sustainable the Liveable Multi- Stoty Apartment Building, Submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, Centre for Subtropical Design Creative Industries Faculty Queensland University of Technology June.
  • Kiani, M, Behjou A, Rastiantehrani N. (2015). Spatial continuation in Iranian contemporary architecture (Investigation of Iranian contemporary architecture impressionability from Western architecture and Iranian architecture), Naghshejahan Quarterly, Nos. 3-5, pp. 52-67.
  • Leech, JA, Wilby, K, McMullen, E, Laporte, K. (1997). The Canadian human activity pattern survey: Report of methods and population surveyed, Chronic Dis Can, Vol. 17, pp. 118-130.
  • Mahmoudi A. (2005). Revision of importance in traditional loggia homes (with special look towards Bam city), Honarhayeziba Publication, No. 22, pp. 53-62.
  • Marcus, C., & Francis, C. (1998). People places: design guidelines for urban open space. New York: John Wiley & Sons Ltd.
  • Qian, L. (2005). Tropical semi-open space: Solar and wind effects on thermal comfort, Master's Thesis, Architecture Department.
  • Zaremahjjabieh, A, Shahcheraghi, A, Mr.Heidari, Sh. (2016). Investigation of internal space enviromental quality with emphasis on termal tranquillity in traditional homes (Case Study: Two Homes From Qajar era in Shiraz), Iran Architecture studies Quarterly, No. 9, pp. 85-100.